از مهم ترین و مؤثرترین راه های شناخت یکدیگر قبل ازدواج صحبت و گفت و گوی رو در روی دختر و پسر است. لازم و ضروری است که دختر و پسر، " مذاکره ی مستقیم " داشته باشند و در فضایی آرام و بدون خوف و فشار از طرف دیگران، مسائل و نظرات خود را بررسی کنند. این گفت و گو باید خونسردانه و با آمادگی قبلی باشد. بین تصمیم گفت و گو و انجام آن ، باید فاصله باشد تا طرفین بتوانند خود را آماده کنند و آنچه را می خواهند مطرح کنند، یادداشت نمایند.
اگر این مذاکرات ، چند جلسه و با فاصله ی زمانی بین جلسات باشد ، بهتر است . به طور کلی ، هرچه" وقت " نیاز دارند، باید در اختیارشان گذارده شود.
یکی از فایده های مهم این گفت و گوها این است که : از سخنان شخص و صحبت با او، می توان تا حد زیادی به مکنونات درونی اش پی برد و از احوال و صفاتش آگاه شد .
امیرمؤمنان (ع) دراین باره می فرمایند:
" انسان هرچه را در دل و درونش پنهان کند، از لغزش های زبان و حالت های چهره اش آشکار می شود!".
این یکی از اصول روان شناسی است که امام به این گونه بیان فرموده اند که : مسائل پنهانی و احوال درونی انسان، گاهی از زبان او می پرد و گاهی قیافه و حالات چهره اش به آن گواهی می دهد. و این دریچه ی خوبی برای راه یافتن به درون و ضمیر باطن اشخاص است .
پدران و مادران – که سعادت فرزندانشان را می خواهند – باید آنان را در این مسئله ی مهم یاری کنند و زمینه ی انجام آن را فراهم نمایند و آرامش لازم را برایشان به وجود آورند. مبادا – خدای ناخواسته – از این کار جلوگیری کنند و تعصب بی جا به خرج دهند. این گفت و گو ، از نظر اسلام و عقل ، پسندیده است . مبادا از اسلام ، داغ تر شویم و از پیغمبر اکرم ، مسلمان تر! بسیار دیده ایم که پدر و مادر دختر، از این گفت و گو ممانعت می کنند و این کارشان را به حساب اسلام و غیرت می گذارند! در صورتی که اسلام و غیرت ، حکم می کنند که وسائل سعادت و خوشبختی فرزندان را فراهم کنیم . و این گفت و گو، در سعادت و تفاهم بین زن و شوهر ، تأثیر به سزایی دارد.

دستور کار جلسه!
موضوعات قابل طرح در این گفت و گو و مذاکرات ، مختلف است ؛ زیرا افراد ، عقیده ها ، آرمان ها ، هدف ها و خواسته های آنان ، گوناگون هستند. اما بعضی از مطالب، عمومی است و لازم است مطرح شود و روی آنها مباحثه صورت گیرد . بنابراین بعضی از آنها را بیان می کنیم تا جوان بتوانند از آنها به عنوان "دستور کار جلسه !" استفاده کنند:
1- بیان خط مشی کلی زندگی آینده
2- گفت و گو درباره ی اهداف آینده :
بیان هدف هایی که قصد دارند در زندگی آینده شان دنبال کنند. هدف ها و آرمان های علمی ، اخلاقی ، اجتماعی ، شغلی و...
3- بیان صادقانه صفات و اخلاق و خصوصیات خود
4- بیان خواسته ها و انتظارات طرفین از یکدیگر
5- بیان نظرات خود درباره ی چگونگی برخورد و رفتار و رابطه با خانواده و بستگان و خویشان یکدیگر
6- طرح نظرات خود درباره ی شیوه ی تربیتی فرزندان آینده
7- بیان عیب ها و نواقص و بیماری های خود ( دقت!)
اگر دختر و پسر، بیماری یا عیب و نقصی دارند، صادقانه و بدون کم و زیاد، به یکدیگر بگویند؛ زیرا:
اولاً : این کار، واجب است و پرده پوشی و مخفی کردن عیب ها ، " تقلب " و " تدلیس" و " کلاه گذاری " و" خیانت " محسوب می شود و حرام است.
ثانیاً: اگر از اول گفته شود، طرف مقابل ، یا او را با همان عیب می پذیرد و یا رد می کند . اگر پذیرفت ، خود را برای تحمل آن آماده می کند و او را انسانی صادق و بی تقلب و با شهامت می بیند و محبتش را به دل می گیرد و خود را در آینده " فریب خورده" احساس نخواهد کرد . اما اگر گفته نشود و بدون آگاهی طرف، وصلت صورت گیرد، در آینده از آن عیب و نقص باخبر خواهد شد و خود را " فریب خورده " و " خسارت دیده " و همسر و خانواده ی او را " فریبکار" و " خیانتکار " می بیند ... و آن گاه مشکلات فراوانی به بار خواهد آمد. محبت همسر از دلش بیرون می رود و کینه ی اورا به دل می گیرد ؛ زیرا انسان نمی تواند فردی " فریبکار" را دوست داشته باشد. اگر همین عیب و ایراد را قبلاً صادقانه به او گفته بودند، ممکن بود بپذیرد ، اما حالا مسئله فرق می کند.

توجه!
بعضی از عیب ها و بیماری ها و اشتباهات گذشته ، که هیچ ربطی به حقوق همسر و زندگی آینده ندارد ، لازم نیست بیان شود.
اگر عیب و اشتباهی بوده و یا هست و نمی دانید به حقوق همسر و زندگی آینده مربوط می شود تا بیان کنید، یا مربوط نمی شود تا بیان نکنید ، درچنین حالتی با " راهنمایی دانا" مشورت کنید.
شروط و خواسته های " ناحق " را نپذیرید!
گاهی مشاهده می شود که دختر و پسر قبل از ازدواج شرط ها و خواسته هایی را برای هم مطرح و بر یکدیگر تحمیل می کنند که ناحق است و طرف را از حقوق مسلم و حتمی خود محروم و از او سلب اختیار می کند .
این شرط ها و خواسته های ناروا را به هیچ وجه نباید پذیرفت . اختیارات و حقوقی را که خداوند به هرکدام از مرد و زن داده است ، نباید با پذیرفتن شرط از دست داد . با خود نگویید : " فعلاً می پذیرم اما بعداً عمل نمی کنیم. " زیرا پذیرفتن شرط تعهد می آورد . "المومنون عند شروطهم" مؤمنان باید به شرط هایشان عمل کنند .
اختیارات و حقوق مرد و زن به دو گونه است : "مسلم و واجب" و "غیر واجب" . درباره ی غیر واجب ها می شود گذشت کرد و با شرط از آنها صرفنظر نمود. اما حقوق و اختیارات مسلم و واجب را نباید به کسی واگذار کرد. خداوند از روی حکمت و مصلحت آنها را واجب کرده است و از دست دادن آنها خلاف حکمت و مصلحت است و به زندگی لطمه می زند و زندگی را از مسیر طبیعی خود منحرف می کند .